Nhụy hoa nghệ tây (saffron) là loại thảo mộc đắt nhất trên thế giới. Tây Tạng là một trong những nơi trên thế giới trồng được loại thảo dược quý này. Dưới đây là 5 điều bạn cần biết về Saffron Tây Tạng.

1. Tên gọi

Trong tiếng Tạng, Saffron được gọi là གུར་ཀུམ (Gur Gum), nghĩa là Hoa Đỏ. Tại Trung Quốc, saffron thường được gọi theo 2 cách  là: 藏紅花/  番红花, tương ứng với Zàng hóng huā/  fān hóng huā); theo phiên âm Hán Việt là Tạng Hồng Hoa (“Tạng” trong “Tây Tạng”:  西藏), hoặc Phiên Hồng Hoa.

Tại Việt Nam, Saffron Tây Tạng gọi là Nhụy Hoa Nghệ Tây Tây Tạng, hoặc Hồng Hoa Tây Tạng.

2. Thành phần của saffron

Saffron có màu đỏ, vị ngọt đắng và mùi hương thơm ngọt. Màu đỏ đặc trưng của Saffron được quyết định bởi sắc tố hữu cơ carotenoid là các loại crocin (crocetin glycosyl ester), hàm lượng crocin càng cao thì saffron càng đậm.  Mùi vị thơm ngọt ngào là của  thành phần Safranal. Vị đắng của saffron là do Picrocrocin (safranal glycoside). Đây là 3 nhóm thành phần chính tạo nên màu sắc,hương vị đặc trưng và  công dụng của Saffron.

3. Saffron đắt giá như thế nào?

Để có được 1kg Nhụy Hoa Nghệ Tây khô loại đặc biệt (“superior saffron”) cần khoảng 105,4kg hoa Nghệ Tây tươi, tương đương với 230,000 bông hoa tươi. Để có được 1kg loại “Standard Saffron” bao gồm cả Nhụy và phần cuống Nhụy Hoa Nghệ Tây cần 78.5kg hoa Nghệ Tây tươi, tương đương với 170,000 bông hoa tươi.

Nghệ Tây được thu hoạch vào mùa hoa nở, chỉ trong khoảng từ 15-25 ngày. Đỉnh điểm là từ ngày thứ 7-10. Hoa Nghệ Tây nở buổi sáng sớm và héo khi hết ngày. Việc thu hoạch hoa Nghệ Tây phải được làm bằng tay mặt cách cẩn thận để tránh tổn thương cho cây. Điều này đảm bảo củ Nghệ Tây sinh trưởng tốt. Tạo điều kiện để thu hoạch củ vào  năm tiếp theo. Thời gia thu hoạch lí tưởng là thời điểm hoa nở cực rộ. Việc thu hoạch hoa từ sáng sớm tới trước 9h sáng.

4. Vì sao Saffron Tây Tạng lại có giá cao hơn Kashmir?

Saffron Tây Tạng và saffron Kashmir đều có màu đỏ đậm. Tuy nhiên về kích thước, sợi nhụy hoa nghệ tây của Tây Tạng dài hơn và đẹp hơn ở Kashmir. Ở Tây Tạng, người dân đào những hố gieo khá sâu, điều này giúp cho nghệ tây hấp thụ được nhiều dưỡng chất, giúp saffron thu hoạch có chất lượng cao. Mỗi củ nghệ tây được gieo trong một hố có độ sâu từ 15-20cm, và khoảng cách giữa các hố gieo là 10-20cm.

Đồng thời Tây Tạng có lượng lớn lớp đất trầm tích hồ, cùng cường độ chiếu sáng cao của mặt trời đã giúp saffron tại đây phát triển tốt hơn các vùng khác. Thêm vào đó mùi hương của saffron Tây Tạng rất đặc biệt. Hương thơm là sự hòa quyện hài hòa giữa vị ngọt của mật ong và vị hăng của thảo mộc. Vì thế chất lượng của saffron Tây Tạng được đánh giá cao hơn hẳn Iran và Ấn Độ.

Từ giữa mùa thu, thời tiết Tây Tạng sẽ lạnh dần về đêm. Nếu nhiệt độ xuống quá thấp sẽ ảnh hưởng tới số lượng và chất lượng hoa. Vì vậy cần một lượng nhân lực di chuyển toàn bộ saffron vào nhà kính. Tuy nhiên, điều này lại không ảnh hưởng đến chất lượng và sản lượng saffron. Diện tích đất trồng saffron Tây Tạng không hề thấp hơn so với Kashmir và vẫn đang tiếp tục phát triển.

Tại Kashmir, người ta dùng củ nghệ tây có kích thước nhỏ nên thường không thu hoạch được trong mùa đầu tiên, dẫn đến chất lượng saffron bị ảnh hưởng. Còn ở Tây Tạng, vì điều kiện thổ nhưỡng đặc biệt, không có nhiều loại thiên địch nên saffron phát triển mạnh hơn các vùng khác.

5. Liều lượng & khuyến cáo an toàn

Liều dùng hàng ngày:

Sử dụng từ 20-40mg/ngày trên 6 tuần để tăng cường sức khỏe, cải thiện tình trạng trầm cảm, thoái hóa điểm vàng,…

Sử dụng dưới 1.5g saffron/ ngày được coi là an toàn. Với liều lượng 400mg/ngày trong 7 ngày trở lên có ghi nhận một số phản ứng phụ, đối với thai phụ gây chảy máu tử cung bất thường (Modaghegh MH  et al., 2008), nhưng đối với tình nguyện viên khỏe mạnh có xuất hiện tác dụng phụ không lớn, không quan trọng về mặt lâm sàn. Tác dụng phụ được báo cáo khi sử dụng quá liều qua đường uống có thể gặp bao gồm buồn nôn, nôn và đau đầu. Tác dụng phụ khi saffron được sử dụng như chất tạo màu thực phẩm được báo cáo chưa đủ để có ý nghĩa thống kê và đưa ra kết luận.

Mặc dù Saffron Tây Tạng có tác dụng dược lý, cải thiện sức khỏe khi sử dụng đều đặn đúng liều lượng, nhưng các cách tự ý sử dụng Saffron thay thuốc chữa bệnh không được khuyến khích.

Khuyến cáo:

Với liều lượng saffron 50 mg/ kg (khoảng 2.5g saffron đối với người cân nặng 50kg) trong 8 ngày không gây ảnh hưởng tới chức năng gan. Tuy nhiên, với liều lượng saffron 100 mg/kg gây ra tổn thương gan.

Liều dùng gây nguy hiểm:

Sử dụng trên 5g/ngày gây nguy hiểm cho người sử dụng. Với liều dùng trên 10g saffron gây ra tác hại co thắt tử cung, làm xảy thai. Đã nhiều ghi nhận về tử vong với liều dùng 10g saffron để phá thai. Liều dùng 20g saffron gây tử vong cho người sử dụng, do tác động tê liệt hệ thần kinh.

Krokos Saffron