Lapis lazuli là loại đá quý đã được loài người biết đến và sử dụng trong hàng ngàn năm. Chúng đã được khai thác ở Afghanistan kể từ đầu thiên niên kỷ thứ 7 trước Công nguyên, chúng đã được phát hiện tại các nghĩa địa cổ khắp vùng Caucasus, Mehrgarh, Mauritania. Lapis Lazuli được sử dụng để trang trí lông mày của mặt nạ tang lễ pharaoh Ai Cập Tutankhamun.

Lapis Lazuli /ˌlapɪs ˈlazjʊlʌɪ/ là “Ngọc Lưu Ly” trong tiếng Việt, trong ngôn ngữ giao dịch thương mại có thể chỉ được gọi vắn tắt là Lapis.

Lapis thường được hình thành từ sự kết tinh đá cẩm thạch (marble) thông qua các quá trình địa chất tiếp xúc biến chất. Với thành phần hoá học là hỗn hợp của nhiều khoáng chất nên chúng thường được coi là một hỗn hợp đá mà không phải là một loại khoáng chất đơn lẻ.

Lưu ly bao gồm chủ yếu là Lazurite (25% cho đến 40%) và các thành phần còn lại là sodalite, canxit, pyrit… Công thức hoá học biểu thị thành phần của chúng là Na6Ca2 [S,SO4,Cl2)2lAl6Si6O24] (Sodium calcium aluminum silicate). Các thành phần khác nhau sẽ tạo nên những màu sắc khác nhau cho viên đá Lapis.

Lapis lazuli là loại đá quý đã được loài người biết đến và sử dụng trong hàng ngàn năm. Chúng đã được khai thác ở Afghanistan kể từ đầu thiên niên kỷ thứ 7 trước Công nguyên, chúng đã được phát hiện tại các nghĩa địa cổ khắp vùng Caucasus, Mehrgarh, Mauritania. Lapis Lazuli được sử dụng để trang trí lông mày của mặt nạ tang lễ pharaoh Ai Cập Tutankhamun.
Lịch sử tên gọi của loại đá này gắn liền với màu sắc mạnh mẽ của chúng. Tên của chúng được bắt nguồn từ chữ Latin “lapis” có nghĩa là “đá”, từ tiếng Ả Rập và Ba Tư từ “lazaward” cũng có nghĩa là đá. Từ “blue” được đặt tên theo màu sắc của lapis, bao gồm các từ trong tiếng Anh “blue”; trong tiếng Ý “azzurro”; trong tiếng Ba Lan “azur”; trong tiếng Tây Ban Nha “azur”. Cho đến ngày nay Lapis lazuli vẫn được coi là một trong những loại đá màu xanh quan trọng nhất.

Nguồn gốc xuất xứ

Được biết đến từ hơn 6000 năm trước đây, các mỏ lapis lazuli lâu đời nhất nằm tại các khu vực hẻo lánh nhất thuộc phía tây núi Hindu Kush thuộc Afghanistan. Ngày nay, Afghanistan là nước cung cấp lapis lazuli chất lượng tốt nhất và cũng là nguồn quan trọng nhất. Trữ lượng thương mại khác cũng đã được tìm thấy ở Angola, Argentina, Canada, Chile (Bắc của Santiago), Ấn Độ, Ý, Myanmar (Miến Điện), Pakistan, Nga và Hoa Kỳ (California và Colorado).

Màu sắc

Mặc dù màu sắc đặc trưng của lapis lazuli được xác định bởi tên gọi của chúng, nhưng màu sắc của Lapis lazuli thực sự có thể dao động từ màu xanh dương hơi nhạt đến xanh đậm với ánh tím, độ bão hoà màu sắc từ thấp đến cao. Màu xanh mãnh liệt mà chúng có được là bởi thành phần lưu huỳnh có trong chúng. Các viên đá đẹp nhất biểu đạt màu sắc phân bố đều, và nhìn không thấy các tạp được tạo bởi canxit. Tuy nhiên, một lượng vừa phải đốm pyrite màu vàng được coi là chấp nhận được. Quá nhiều pyrit có thể dẫn đến màu xanh nghèo nàn, trong khi nhiều canxit sẽ khiến viên đá kém hấp dẫn do màu xanh dương nhạt.
Viên ngọc Lưu ly có giá trị nhất chính là viên ngọc có sự phân bố đều, độ bão hoà màu sắc cao với chút ánh tím-xanh, không có tạp pyrit hoặc canxit. Các viên đá chất lượng như vậy đôi khi được gọi là ngọc « Afghanistan » hoặc ngọc « Ba Tư ». Màu sắc Lapis thường được mô tả bằng một từ có đề cập đến một địa danh cụ thể, nhưng điều đó không có nghĩa là viên đá thực sự có nguồn gốc từ khu vực đó. Ví dụ, « Lapis Chile » có thể không thực sự được khai thác từ Chile, nhưng đó là một thuật ngữ được sử dụng để tham khảo các lapis với màu xanh nhạt bởi có lẫn nhiều canxit trắng.

Quan niệm tâm linh, tác dụng đối với sức khỏe

Lapis lazuli là một trong những loại đá được sử dụng từ rất sớm trong buổi bình minh sơ khai của loài người. Trong thời Trung cổ ngoài việc được sử dụng làm trang sức, chúng còn được coi là nguyên liệu quan trọng để tạo ra màu xanh biếc cho các tác phẩm hội họa. Trong một số cung điện, nhà thờ và đền thờ Hồi giáo chúng còn được dùng để trang trí các bức tường bằng phương pháp khảm. Nhiều dân tộc trên thế giới coi lapis lazuli là đá của sự thật và tình bạn. Nói chung các loại đá có màu xanh được cho là thúc đẩy sự hài hòa trong các mối quan hệ. Các nhà sử học cho rằng niềm tin về sự siêu hình của lapis lazuli đã có từ hơn 6.500 năm trước.
Trong thời cổ đại, cũng như trong thời Trung cổ, người ta tin rằng vũ trụ được phản ánh trong các loại đá và Lapis lazuli được gán cho sao Mộc.
Các quyền năng chữa bệnh của đá quý vẫn là vấn đề gây tranh cãi, nhưng chúng đã được đề cập trong nhiều thế kỷ bởi những người chữa bệnh, pháp sư và các thầy lang. Lapis lazuli được cho là có khả năng làm giảm các triệu chứng nhức đầu, đau họng, giãn tĩnh mạch, giảm đau, cứng khớp và các vấn đề về sinh sản.

The Silk Road- Sưu tầm & Tổng Hợp